ग्लोबल न्यूज 24 लाइव नेटवर्क :
जळगाव शहरात हजारो छोटे दवाखाने, पॅथॉलॉजी लॅब कार्यरत असतानाही ‘बायोमेडिकल वेस्ट’ गोळा करण्यासाठी त्यांची नोंदणीच झालेली नाही. यामुळे या कचऱ्याची योग्य विल्हेवाट कशी लावली जाते, याची कोणतीही माहिती महापालिकेकडे नाही. परिणामी, हा कचरा रस्त्यावर, डंपिंग यार्डमध्ये किंवा नेहमीच्या कचऱ्यात मिसळला जात असल्याने नागरिकांच्या आरोग्याला धोका निर्माण झाला आहे. महापालिकेकडून बायोमेडिकल वेस्ट संकलनासाठी प्रयत्न सुरू असले तरी लहान दवाखान्यांची नोंदणी अत्यंत कमी प्रमाणात आहे.
महापालिका प्रशासनाची उदासीनताजळगाव शहरात लहान-
मोठ्या हजारो दवाखान्यांमध्ये मोठ्या प्रमाणात रुग्ण जातात. मात्र, महापालिकेकडे अतिशय कमी दवाखान्यांची नोंदणी असल्याचे समोर आले आहे. जळगाव महानगरपालिकेकडून सर्व रुग्णालये, पॅथालॉजिकल लॅब, लहान-मोठे दवाखाने आणि ब्लड बँक यांचा बायोमेडिकल वेस्ट संकलनासाठी स्वतंत्र यंत्रणा कार्यरत आहे. महापालिकेकडे रुग्णालयांची नोंदणी करताना बायोमेडिकल वेस्टसाठी नोंदणी करणे बंधनकारक आहे. मात्र, अनेक लहान दवाखाने आणि क्लिनिक याची नोंदणी करत नाहीत आणि पालिकेकडूनही त्यांच्यावर कोणतीही कारवाई केली जात नाही. त्यामुळे या कचऱ्याचे योग्य प्रकारे संकलन आणि विल्हेवाट लागत नसल्याने नागरिकांच्या आरोग्यास गंभीर धोका निर्माण झाला आहे.
बायोमेडिकल वेस्ट नेमका जातो कुठे?
शहरातील दवाखाने आणि पॅथॉलॉजी लॅब यांच्यातून दररोज मोठ्या प्रमाणात इंजेक्शन सुया, सलाईन बाटल्या, ब्लड सॅम्पल ट्यूब, औषधांच्या बाटल्या आणि इतर जैव-वैद्यकीय कचरा निर्माण होतो. हा कचरा नेमका कुठे जातो, याची ठोस माहिती महापालिकेकडे नाही. अनेक लहान दवाखान्यांमधून हा कचरा नेहमीच्या कचऱ्यात मिसळला जातो, त्यामुळे स्वच्छता कर्मचाऱ्यांना संसर्गजन्य आजारांचा मोठा धोका आहे.
बायोमेडिकल वेस्ट गोळा करणारी एजन्सी आणि त्यांचे काम
महापालिकेकडून बायोमेडिकल वेस्ट गोळा करण्याचे काम एका खासगी कंपनीला दिले आहे. या कंपनीकडे शहरातील काही मार्गांवर गाड्या आहेत, ज्या मार्गावरील रुग्णालये, पॅथॉलॉजी लॅब आणि ब्लड बँकमधून वेस्ट संकलित करतात. मात्र, लहान दवाखान्यांनी नोंदणी न केल्याने अनेक ठिकाणी हा कचरा अजूनही अनधिकृतरित्या टाकला जात आहे. हा कचरा गोळा करण्यासाठी संबंधित रुग्णालय किंवा पॅथॉलॉजी लॅबकडून महापालिका ठराविक शुल्क आकारते.
कायद्याची अमलबजावणी कुठे कमी पडते?
केंद्र सरकारने जैव-वैद्यकीय कचरा व्यवस्थापन नियम, २०१६ नुसार सर्व दवाखाने, पॅथॉलॉजी लॅब, ब्लड बँक, लसीकरण केंद्रे, आयुर्वेदिक आणि युनानी दवाखान्यांना बायोमेडिकल वेस्टसाठी नोंदणी करणे बंधनकारक केले आहे. मात्र, जळगाव शहरात या नियमांचे पालन होताना दिसत नाही. महापालिकेकडून यावर कोणतीही ठोस कारवाई केली जात नसल्याने अनेक लहान दवाखान्यांमधून हा कचरा अनधिकृतरित्या टाकला जात आहे.
मोबाईल अ‍ॅप्लिकेशनद्वारे बायोमेडिकल वेस्ट संकलन
बायोमेडिकल वेस्ट संकलन करणाऱ्या कंपनीने एक नवीन मोबाईल अ‍ॅप्लिकेशन विकसित केले आहे, ज्याद्वारे डॉक्टर किंवा लॅबमधील कर्मचारी आपल्या कचऱ्यासाठी विनंती करू शकतात. डॉक्टरांनी संबंधित मोबाईल क्रमांकावर मिसकॉल दिल्यास दुसऱ्या दिवशी कंपनीचा प्रतिनिधी कचरा जमा करण्यासाठी जाईल.
नियम तोडणाऱ्या दवाखान्यांवर कारवाई का नाही?
महापालिका प्रशासनाकडे बायोमेडिकल वेस्ट संकलनाची स्वतंत्र यंत्रणा असली तरी अनेक छोटे दवाखाने नियमांचे पालन करत नाहीत. या नियमांचे उल्लंघन करणाऱ्यांवर कारवाई करण्याचे अधिकार महाराष्ट्र प्रदूषण नियंत्रण मंडळ (MPCB) आणि महापालिका आरोग्य विभाग यांच्याकडे आहेत. मात्र, अद्याप कोणतीही ठोस कारवाई झालेली नाही.
शहरात हजारो दवाखाने आणि लॅब असतानाही बहुतांश नोंदणीशिवाय कार्यरत आहेत.
बायोमेडिकल वेस्टचा योग्य प्रकारे संकलन आणि विल्हेवाट लागत नाही.
महापालिकेच्या यंत्रणेकडे ठोस माहिती नाही, प्रशासन याकडे दुर्लक्ष करत आहे.
रुग्णालये, दवाखाने आणि पॅथॉलॉजी लॅब यांना बायोमेडिकल वेस्ट नोंदणी बंधनकारक आहे.
नियम मोडणाऱ्या संस्थांवर कोणतीही ठोस कारवाई होत नाही.
महापालिका प्रशासन आणि संबंधित अधिकाऱ्यांनी याकडे गांभीर्याने लक्ष देऊन तातडीने उपाययोजना करणे गरजेचे आहे, अन्यथा शहरातील नागरिकांच्या आरोग्यावर त्याचा गंभीर परिणाम होऊ शकतो.
(ग्लोबल न्यूज 24 लाइव नेटवर्क – आरोग्य विशेष)
Add a Comment